karatepe (antik kent) ne demek?

Karatepe, Osmaniye ili Kadirli ilçesi sınırları içerisinde bulunan MÖ 8. yüzyılda, Geç Hitit Çağı’nda Hitit Kralı Asivatas tarafından kuzeyden gelecek saldırılara karşı bir sınır kalesi olarak kurdurduğu Asitivada (Aslanta-Karatepe) Kalesi’nin çevresi günümüzde Açık hava Müzesi’dir. Karatepe Adana’nın yaklaşık 135 km doğusunda, Osmaniye iline 25 km Doğusundaki Aslantaş Baraj Gölü kenarındadır. Doğal bir tepenin üzerindedir. Toros Dağları’nın eteklerindedir. Karatepe eskiden bir kervan yoluna da hâkimdi.

Karatepe, 1946 yılına kadar bilinmeyen bir yer iken, tesadüfen bulunarak öğretmen Ekrem Kuşçu tarafından o dönemdeki Adana Müzesi Müdürü Naci Kum’a bildirilmiştir. 1946 yılında Alman arkeolog Prof.Dr. H.Th.Bossert başkanlığında kazı çalışmalarına başlanmıştır. 2020'de UNESCO tarafından Dünya Mirası Geçici Listesi'ne dahil edildi.¹

Karatepe-Aslantaş Açık Hava Müzesi'nin bulunduğu yer, Anadolu’daki diğer ören yerlerinden çok farklıdır. Burası, Aslantaş Barajı’nın yapılmasıyla üç tarafı baraj gölüyle çevrilmiştir. Müze, bir yarımada üzerinde ve etrafı ağaçlarla kaplıdır. Karatepe'nin yanındaki eski kervan yolu; Hititlerden önce, Hititler döneminde ve Haçlı Seferleri sırasında kullanılmıştır.

Yakın zamanlara kadar Yörüklerin göç yolu da olmuştur. Müze girişinden önce güzel bir alan mesire yeri olarak kullanılmaktadır. Karatepe'nin iki önemli kapısı vardır.

Güneybatısındaki giriş kapısında iki aslan heykeli vardır. Çeşitli yerde esmer ve açık sarı, sert taneli bazalt taş üzerinde duvar kaplaması niteliğinde, o günün yaşayışını sergileyen çeşitli figürler (taş kabartmalar). Fenike ve Hitit hiyeroglif yazıları ve yaklaşık üç metre boyunda Fırtına Tanrısı’nın heykeli bulunmaktadır. Kuzeydoğusundaki giriş kapısında insan başlı, aslan gövdeli, karşılıklı iki sfenks vardır.

Sağ ve sol odacıklarda Güneş Tanrısı rölyefi ve diğer çeşitli rölyefler ile karşılıklı aynı metin olmak üzere, Çivi yazılı ve Hitit hiyeroglif yazıları bulunmaktadır.

Kurucusu Asativada adını alan bu yer, MÖ 725-720'de Asur kralı V. Salamonsor, M.Ö. 680 yılında Asarhaddon tarafından ele geçirilmiş, yakılıp, yıkılmıştır.

Yıkılan kale sur duvarları 2-4 m genişliğinde, kalenin iç ve dış duvarları ise 4-6 m'dir. Çift duvar arasındaki boşluk taş, moloz ve toprakla doldurulmuştur.

Kalenin doğu-batı uzunluğu 196 metre, kuzey-güneyi ise 376 metredir. Kalenin, 18–20 m'de bir 34 adet dikdörtgen burcu vardır.

Karatepe açık hava müzesi

Bazalt taşlar üstündeki yazılardan bir örnek :

“Adanava kralı ben Asitivadas’ım. Güneş İlahı’nın adamı, Fırtına Tanrısı’nın kulu, Avarikos’un büyük yaptığı Adanava memleketini, doğusuna, batısına genişlettim. Komşu krallarla iyi geçindim. Karşı gelenleri ayağımın altına aldım, ezdim. Bolluk ettim. Açları doyurdum, huzur ve güveni sağladım. Silahlı erkeklerin gezemediği bu yerlerde Genç ve güzel kadınların yalnız başlarına Kirmen eğirerek huzur ve güven içinde gezmelerini sağladım. Kim, benim yaptığımın bu kaleyi ve kapıyı yıkar, bu nizamı bozarsa. Tanrı belasını versin. Yalnız benim adım ölümsüzdür, güneş ve ay gibi”..